Günümüzde bir çok kişi, uykunun önemini göz ardı ediyor. Ancak son zamanlarda özellikle Amerika’da uykusuzluk, oldukça sık rastlanan bir sorun halini aldı. 12 milyon Amerikalı, “uyku apnesi” adlı hastalık nedeniyle geceleri rahat uyuyamıyor. Uyku apnesi, uyku esnasında kişinin nefes alıp vermesinin belki de yüzlerce kez durmasıyla ortaya çıkan bir rahatsızlık...
uyku apnesi nedir teşhisi tedavisi nasıldır cizahı aletleri nedir ne demektir
Rocky Mountain Uyku Bozuklukları Merkezi Başkanı James Pagel, uyku bozuklukları ve horlama konusunda uzman...Doktor Pagel, horlamayla ilgili ilginç hikayeler anlatıyor:

" Çok fazla horlayan hastalarım oldu. Geçen yaz La Junta’dan gelen bir hastam vardı. Hastanın horlaması o kadar şiddetliydi ki, bırakın ailesinin şikayetçi olmasını, ahırdaki atların bile rahatsız olduğunu söylüyordu. Pueblo’lu yaşlı bir kadın hastam da kendisini ziyarete gelen kızının mutfaktaki tabakların gece horultunun yarattığı titreşimden şıkırdadığını fark etmesi üzerine bana başvurmuştu. Colorado Springs’li hastamın hikayesi ise en ilginci...Bu genç adam, o kadar şiddetli horluyormuş ki komşuları en sonunda çevreye rahatsızlık verdiği ve huzuru bozduğu gerekçesiyle polise başvurmak zorunda kalmış..."

Uyku apnesi, hastanın nefes borusunun uyku sırasında aşırı derecede gevşemesi ya da üst solunum yollarındaki bir tıkanıklıkla ortaya çıkıyor. Bu durumda hastanın solunumu tamamen duruyor. Hasta uykudan ani olarak uyanıp nefes borusu yeniden açıldıktan sonra normal nefes alıp vermeye devam ediyor. Ancak uyku apneliler, her ne kadar bu sorunun farkında olmasalar da yanlarında ya da yakınlarında uyuyan kişilerin bu anormal durumu fark etmemeleri, neredeyse olanaksız... Doktor Pagel anlatıyor:

" Uyku apneli bir kişi, bir süre sessiz uyur. Bu süre zarfında hastanın solunumu, neredeyse durur. Bir süre sonra hasta horlayarak uyanır, hızlı hızlı nefes alıp vermeye başlar. Daha sonra hastanın nefes alıp verişi yine durur. "

Bazı uyku apnelilerin solunumu gece boyunca sadece bir kaç kez kesintiye uğruyor. Ancak uzmanlara göre bu durumda iyi bir gece uykusu uyumak, yine de mümkün... Doktor Pagel bazı hastaların solunumunun bir saat içinde 60 kez durabildiğini, hatta kimi uyku apnelilerin bir dakikadan daha fazla süreyle nefessiz kalabildiklerini söylüyor. Uzun süren uykusuzluk dönemi de uyku apneli hastalarda baş dönmesi, gündüz uyuklama hali, depresyon, dikkatsizlik, halsizlik ve hafıza kaybına neden oluyor. Uyku apneliler ayrıca kaza yapmaya çok daha meyilli. Ancak uzmanlar, uyku apnesinin yol açtığı en büyük sorunun stres olduğunu belirtiyor. Uyku apneli hastalar o kadar büyük stres altında yaşıyor ki, bu kişilerin strese bağlı kalp krizi geçirme olasılığı oldukça yüksek. Bu nedenle uyku apnesi son zamanların en ciddi sağlık sorunlarından biri haline geldi.


Amerikan Uyku Uzmanları Birliği’nin geçenlerde Denver’da düzenlediği konferansın başlıca konularından biri, hangi kişilerin daha fazla risk altında olduğuydu. Uzmanlar, gecenin büyük bir kısmını horlayarak geçiren kişilerin uyku apnesi hastalığına yakalanma riski taşıdığı konusunda görüş birliği içinde..Uyku apnesine ayrıca erkeklerde, kadınlara oranla daha sık rastlanıyor. Uyku uzmanı doktor Elizabeth Beothy, anne adaylarının özellikle hamileliğin son üç ayında uyku apnesi sorunuyla karşı karşıya kalabileceklerine dikkat çekiyor:

" Hamileliğin son üç ayı, ilk üç aya oranla çok daha sıkıntılı geçer. Uyku sırasında solunumla ilgili sorunlar da son üç ayda en üst düzeye çıkar. "

Doktor Beothy, bebeğin anne rahminde büyümesi ve rahmin genişlemesinin akciğerler ve nefes borusu üzerine baskı yaptığını söylüyor. Hamilelik sırasında hormon dengesinin değişime uğraması da uyku sırasında nefes alıp vermeyi güçleştirebiliyor. Doktor Beothy, şişman anne adaylarının çok daha fazla risk altında olduğunu söylüyor:

" Beden kitle endeksi 35’in üzerinde olan kişiler, aşırı şişman kategorisine giriyor. Aşırı şişman bir kadının hamileliği sırasında uyku apnesi sorunu yaşama olasılığı, normal kiloya sahip bir kadına oranla 7-8 kat artıyor. "

Uzmanlar, aşırı kilolu kişilerin akciğerlerinin göğüs kafesi içinde sıkıştığını, kalın boyunlu kişilerin de nefes borularının baskı altında olduğunu söylüyor. Uyku apnesi, zayıf kişileri de etkileyebiliyor ancak şişmanlık, yine de en büyük risk faktörü...Doktor James Pagel, dünyanın birçok ülkesinde aşırı kilolu insanların sayısı arttıkça uyku apnesinin de küresel bir sorun haline geldiğini belirtiyor. Ancak Pagel’e göre çözüm, oldukça kolay:

"Eğer vücut ağırlığınızın yüzde 10 ila 15’ini rejim ve spor yaparak verebilirseniz uyku apnesi sorununuz da kendiliğinden ortadan kalkacaktır."

Doktorlar, uyku sırasında nefes alıp vermesi kesintiye uğrayanları tedavi etmek için hastaların boğazında bir delik açıyordu. Günümüzde ise C-PAP adı verilen bir cihaz, uyku apnelilerin derdine deva oluyor. C-PAP cihazı, ucunda şnorkel olan bir maskeye benziyor. Bir pompaya bağlı olan maske, hastanın sürekli nefes almasını sağlıyor. Bu şekilde hastanın nefes borusu her zaman açık kalıyor. Ancak Doktor Pagel, kimi hastaların bu cihazı kullanma konusunda bazı çekinceleri olduğunu belirtiyor:

" Özellikle genç erkek hastalarım, bu maskeyi takmak istemiyor. Bunun nedeni, yakışıklılıklarını yitireceklerini düşünmeleri...."

Doktor Pagel, uyku apnesi tedavisi gören hastaların horlama sorununun da ortadan kalktığını söylüyor.

tedavisi

Uyku Apnesi nasıl tedavi edilir?Uyku apnesi çoğunlukla kendiliğinden düzelmez. Tedavisinde kullanılan bir çok yöntem vardır. Hava yolunu açmak için çeşitli araçlar kullanılabilir. Bazı durumlarda da ameliyatlarla tedavi daha iyi sonuçlar verir. Tıkayıcı tipte uyku apnesinde tedavi:Cerrahi tedavi

Uyku apnesinde cerrahi tedavilerin amacı hava yolunu kapatan dokuların alınması, küçültülmesi, veya gerginleştirilmesidir. Cerrahi tedavi seçenekleri şunlardır:UPPP / U3P / Uvulo Palato Pharyngo Plasty. Çoğunlukla genel anestezi altında yapılan ameliyatta damağın gevşek dokuları çıkartılır. Çoğu zaman bu işlemle birlikte bademcikler de alınır. Ameliyat sonrası 14-21 gün süren, düzenli ağrı kesici ilaç kullanımını gerektiren boğaz ağrısı meydana gelebilir. Bu sürede sulu ve yumuşak gıdalar tüketmeniz gerekir ve tam iyileşme genellikle 4-6 haftada tamamlanır. Bu ameliyat hafif ve orta dereceli uyku apnesinin cerrahi tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden birisidir. LPP / Lateral Pharyngo Plasty. Çoğunlukla genel anestezi altında yapılan ameliyatta bademcikler alınır, damağın gevşek dokuları yeniden şekillendirilir ve solunum havasının geçtiği alan yutak kaslarının vektörleri değiştirilerek üç boyutlu olarak genişletilir. Ameliyat sonrası 14-21 gün süren, düzenli ağrı kesici ilaç kullanımını gerektiren boğaz ağrısı meydana gelebilir. Bu sürede sulu ve yumuşak gıdalar tüketmeniz gerekir ve tam iyileşme genellikle 4-6 haftada tamamlanır. Bu ameliyat hafif ve orta dereceli uyku apnesinin cerrahi tedavisinde sık kullanılan bir diğer yöntemdir. Radyofrekans cerrahisi (RF). Uyku apnesinde çoğunlukla diğer cerrahi yöntemlere yardımcı olarak kullanılan ve lokal anestezi ile uygulanan bu işlemde yumuşak damağın gerginleştirilmek istenen bölgelerine ve gerekiyorsa dilin arka kısmına özel bir cihaz ile radyo dalgaları uygulanır. Radyo dalgalarının yumuşak damak dokusu ve dil içinde oluşturduğu etki zamanla damağın gerginleşmesini ve dil kökünün küçülmesini sağlar. Her uygulamada tedavi etkisinin ortaya çıkması için 6 hafta geçmesi gerekir ve çoğunlukla 2 ay aralıklarla olmak üzere 2 veya 3 uygulama gerekir. Uygulamalardan sonra birkaç gün süreyle hafif dereceli ağrı hissedilebilir. Dil kökünü öne çekmeye yönelik ameliyatlar. Bu ameliyatlar dil kökünün hava yolunu tıkadığı hastalarda, çoğunlukla boyundan ulaşılarak uygulanır ve dil kaslarının bağlı olduğu bir boyun kemiğini (hyoid kemik) gırtlak kıkırdağına veya çene kemiğine tespit edilerek öne çekilmesini sağlarlar.Trakeotomi. Bu cerrahi yöntem ancak diğer tedavi yöntemleri işe yaramadığında ve hayati tehdit oluşturacak derecede şiddetli uyku apnesinde kullanılır. Boyundan nefes borusuna açılan bir delik ve bunun içine yerleştirilen bir kanül aracılığıyla nefes alınması sağlanır. Gündüz kapatılabilen bu açıklık uyurken havanın tıkanan boğaz bölgesine uğramadan doğrudan nefes borusuna ulaşmasını sağlar. Diğer yardımcı cerrahiler. Burun bölmesi eğriliğinin (septum deviasyonu) düzeltilmesi, müzmin sinüzitin cerrahi tedavisi, büyük bademciklerin (tonsillektomi) ve varsa geniz etinin alınması (adenoidektomi), çene yapısında bozukluk varsa çene kemiklerinin pozisyonunu düzeltici cerrahiler uyku apnesini tedavi etmek amacıyla kullanılmaktadır. Diğer tedavi yöntemleriCPAP (Continuous Positive Airway Pressure). Uyku apnesi şiddetli derecede ise burun üzerine yerleştirilen bir maske aracılığıyla basınçlı hava veren bir cihaz (CPAP cihazı) ile uyumak yarar sağlar. Cihazın verdiği basınçlı havanın direncine karşı solunum yapmak hava yolunun açık tutulmasını sağlar. Diş aparatları. Dental aparatlar alt çeneyi ve buna bağlı olan dili öne çekerek hava yolunu açık tutmayı amaçlayan, sadece hafif dereceli apnede kullanılabilen protezlerdir. Bu protezlerin her gece uykuda ağıza takılması gerekir ve her hastanın diş kalıbı alınarak o hasta için özel olarak üretilirler. Merkezi uyku apnesinde tedavi:

Tedavi seçenekleri tıkayıcı tipte uyku apnesindekinden daha kısıtlıdır. Apneyle ilgili sağlık sorunlarının tedavisi . Merkezi uyku apnesinin muhtemel nedenleri arasında kalp, sinir sistemi ve kas hastalıkları bulunur. Bu hastalıkların tedavisi apnenin düzeltilmesinde de yararlı olabilir. Oksijen desteği. Uyku sırasında oksijen desteği merkezi uyku apnesinde yararlı olabilir. CPAP (Continuous Positive Airway Pressure). Aynı zamanda tıkayıcı tipte uyku apnesinde de kullanılan bu yöntem, burun üzerine yerleştirilen bir maske aracılığıyla basınçlı hava veren bir cihaz (CPAP cihazı) ile uyumayı gerektirir. Cihazın verdiği basınçlı havanın direncine karşı solunum yapmak hava yolunun açık tutulmasını sağlar. biPAP (bilevel Positive Airway Pressure). Hem nefes alırken, hem de verirken hava yoluna sabit bir basınç uygulayan CPAP cihazından farklı olarak biPAP cihazları nefes alma sırasında daha yüksek, verme sırasında ise daha düşük bir basınç sağlarlar. Bu tedavinin amacı, merkezi uyku apnesindeki zayıf nefes alma sorununu aşmaktır. CPAP gibi, burun üzerine yerleştirilen bir maske aracılığıyla basınçlı hava veren bir cihaz ile uyumayı gerektirir.