parayı ilk bulan lidyalılardır. Ortaya çıkış sebebi , Ticaret'te alışveriş birine mal verip ondan mal alarak sağlanırdı.
Takas ekonomisi yaygın olduğu zamanlarda herkesin kullanabileceği taşınması kolay ürünler değişim aracı olarak kullanılmış. Örneğin 10 ineğiniz var ve bir ev almak istiyorsunuz. 10 ineği bir ev ile takas etmek isteyen birini arayacağınıza bu 10 ineği değişimi daha kolay olan başka bir mal ile ve bu malıda bir ev ile takas yapabilirsiniz. Bu değişim aracı olarak kullanılan mal çeşitli zamanlarda ve coğrafyalarda farklılık göstermiş ama hepsinin ortak yanı taşıması kolay dayanıklı ve bölünebilir nitelikte mallar olması olmuş. Örneğin deniz kabuğu, incik boncuk, tütün, deri gibi

Bir sonraki aşamda miktarı bol değeri az malları kullanmak yerine az bulunan ve değeri yüksek altın ve gümüş gibi madenlerden yapılmış paraları kullanmayı denemişlerdir. Bu çeşit paranın piyasa değeri yapıldığı madenin piyasa değerine eşittir.

Modern anlamda para diyebileceğimiz ilk şey ise altın ve gümüş gibi değerli madenleri taşıma ve saklama zorluğu dolayısıyla güvenilir bankerlere emanet edilmesi ve bu emanetin karşılığını gösterir şekilde düzenlenen mühürlü sertifikalarla başlanmıştır diyebiliriz. Sertifika sahibi kişi alışverişlerinde altın teslim etmek yerine altın sertifikasını kullanabilmiş böylece yanında altın taşımak yerine bir kağıt parçasıyla pratik bir şekilde alış veriş yapabilmiştir. Sertifikanın yeni sahibleri ise gidip sertifikanın karşılığı olan altınları bankerden teslim almak yerine ihtiyaçlarını ellerine geçen sertifikayı alışverişlerinde kullanarak karşılama yoluna gitmişler.

Tabi bir süre sonra banker bakıyorki kendisine teslim edilen altınları geri almaya gelen kimse yok. Sertifikaların altın olarak bankerde tam karşılığı var ama piyasaya sürdüğü sertifikadan herkes memnun. Dolayısıyla piyasaya kasasında altın olarak karşılığı olmayan yeni sertifikalar sürmesinin önünde bir engel olmadığını düşünüyorlar. Bu fikirle ilk banknotlar doğuyor. Yani banknotun altın karşılığı var ama tam değil. Piyasadaki banknotların bir kısmına yetecek kadar altın karşılığı var.

Zamanla para olarak kullanılan banknotun altına karşılık gelen oranı giderek düşüyor ve sonunda ortaya altın yada gümüş olarak hiç bir karşılığı olmayan bildiğimiz kağıt para çıkıyor. Kağıt para basma yetkisine merkez bankası gibi bir devlet otoritesi sahip ve bir anlamda devletin itibarını simgeliyor. Kağıt paranın reel maliyeti sadece kağıt ve baskı maliyetinden ibaret ancak satın alma gücü reel değerinin çok çok üstünde. Dolayısıyla piyasaya kısa sürede çok miktarda sürülmesi mümkün ve aslında bu büyük bir sorun çünkü para miktarı ile paranın alım gücü ve enflasyon orasında sıkı bir ilişki var.

Ve bir sonrakiaşamada ise artık kağıt olarak bile reel değeri olmayan kaydi para yani mevduat parası geliyor. Bugün gelişmiş ülkelerde alışverişlerin %90'ı nakdi parayla değil kaydi parayla yapılıyor.

Yani olayın en başından özetlersek en başlarda kendisi bile doğrudan tüketilebilen bir mal olan para önce değerli madene sonrada giderek reel anlamdaki değerini kaybedip kağıt paraya ve en sonunda reel değeri hiç olmayan mevduat parasına dönüşüyor. Artık gelecekte daha neler olur yada bundan daha fazlası olabilirmi bilemiyorum.