Sisteminizde iki ya da daha fazla sabit sürücü bulunuyorsa, hem bir hata yaşandığında verilerinizin kaybolmasını önlemek, hem de performans artışı sağlamak için RAID yapabilirsiniz. RAID hakkında bilmeniz gereken her şeyi bir araya getirdik.

Birden fazla kişi tarafından kullanılabilecek NAS (Network Attached Storage) cihazı almak ya da sistemine mevcut sabit diskin yanı sıra ekstra bir tane daha eklemek isteyenler mutlaka RAID terimiyle karşılaşmışlardır.
"Redundant Array of Independent Disks" yani bağımsız disklerin çoklu dizilimi anlamına gelen RAID, birden fazla sabit sürücü kullanıldığında performansı artırıp, hata oranını azaltmak için kullanılan bir sistemdir.

Birden fazla sabit disk kullanıyorsanız RAID yapmak performansı artırabilir



RAID Türleri
RAID'in birden fazla konfigürasyonu bulunuyor ve bunların hepsinin ne için kullanıldığını, hangi kullanıcının hangi konfigürasyonu seçmesi gerektiğini anlamak ve öğrenmek biraz zor.
Birden fazla sabit diski bir arada performanslı bir şekilde kullanmak ve RAID ile performans artışı sağlamak isteyenler için bu sistemin nasıl işlediğini ve uygulandığını sizler için anlatalım istedik.

Donanım Tabanlı RAID
RAID ayarı yapmak için temelde, yazılımsal ve donanımsal olmak üzere iki farklı yol bulunuyor. Donanımsal RAID daha çok, hata toleransı oranlarının ve uygun performansın bir lüks değil de ihtiyaç olduğu kurumsal şirketlerde tercih ediliyor. (QNAP TS-439U-RP İnceleme)
Donanım tabanlı RAID'in kendine özgü avantaj ve dezavantajları mevcut. RAID dizilerini kontrol eden RAID kontrolcüsü adlı ayrı bir cihaz ile yapılabilen donanım tabanlı RAID, bu sebeple daha pahalı bir çözüm oluyor.

Donanım tabanlı RAID yapmak isteyenler piyasada bulunan RAID kartlarından almalılar

RAID Kontrolcüsü
RAID kontrolcüleri bir sunucun ya da anakartın içinde tümleşik olarak bulunabileceği gibi harici olarak da kullanılabiliyor. Öte yandan, donanım tabanlı RAID, yazılım tabanlı RAID'e göre daha yüksek performans vermesinin yanı sıra daha verimli oluyor.
Bu tip RAID sistemleri genelde şirketlerin sunucularında ve büyük iş yerlerinde kullanılan NAS sunucularında kullanılıyor.

Yazılım Tabanlı RAID
Yazılım tabanlı RAID ise donanım tabanlı olan kadar güvenilir bir çözüm değil. Ancak bu çözümün çok daha masrafsız olduğu da bir gerçek.
Ayrıca, yazılım tabanlı RAID de donanım tabanlı kadar olmasa da yeterli sayılabilecek bir seviyede hata toleransını artırıyor.
RAID dizilerinde yazılım ile donanımla yapabileceğiniz kadar ayarlama yapamasanız da hedefiniz sadece bir sürücüdeki veriyi ötekisine kopyalamak ve bir sürücüde sorun çıktığında verileri diğerinden almaksa, yazılım tabanlı RAID sizin için çok daha ulaşılabilir ve kolay bir yöntem olacaktır.



Hangi RAID seviyesini seçeceğinizi ve bunlara ait detaylı ayarları BIOS üzerinden yapabiliyorsunuz

Ucuz Ama Güvensiz
Birden fazla sabit disk ve bir kontrolcü kullanmak yerine, bazı RAID yazılımları tek bir sabit sürücüyü bölümlere ayırarak performansı artırabiliyor. Bu şekilde oluşturulan bir sistem çok ucuz olsa da aynı oranda güvensiz oluyor.
Eğer kullandığınız tek sabit sürücüde bir sorun yaşanırsa, tüm verilerinizi kaybedebiliyorsunuz. RAID 0 ve 1 seviyeleri hemen hemen tüm işletim sistemleri ile kullanılabiliyor.

RAID Seviyeleri
Donanım ya da yazılım tabanlı RAID'den hangisinin sizin için daha uygun bir çözüm olduğunu belirledikten sonra, şimdi sıra hangi RAID seviyesini kullanacağınıza karar vermeye geldi.
RAID seviyeleri arasında çok fazla seçenek bulunuyor. Bunlardan hangisini seçeceğiniz, RAID'i ne yapmak için kullanacağınıza göre değişiyor.



Farklı ihtiyaçlar için farklı RAID seviyeleri var

İhtiyacı Belirlemek
Hata toleransı, performans ya da ikisini birden istiyorsanız her bir durum için farklı bir RAID seviyesi seçmelisiniz. Ayrıca yapacağınız seçimin donanım tabanlı mı, yoksa yazılım tabanlı RAID mi yaptığınız ile de doğrudan bağlantılı olduğunu söylemek gerek.
Bunun sebebi ise donanım tabanlı RAID'in yazılım tabanlıya oranla daha fazla seviyeye destek vermesi.
Farklı kontrolcüler, farklı seviyelere destek verebiliyorlar. Yaklaşık on taneden fazla olan RAID seviyeleri arasında en sık kullanılanlar ise RAID 0, RAID 1, RAID 5 ve RAID 10 olarak göze çarpıyor.



RAID 0
Stripe da denilen RAID 0 seviyesi daha hızlı ve yüksek performanslı bir sistem oluşturmak için kullanılıyor.
Bu sistemde verilerin farklı parçaları ayrı disklere yazılıyor. Hem yazılım, hem de donanım tabanlı RAID, RAID 0 seviyesini destekliyor.

RAID 0 ile verilerin parçaları farklı disklere yazılıyor

Eksi ve Artılar
Bu seviyenin en büyük eksisi hiçbir hata toleransı göstermemesi. Eğer bir sürücüde hata olursa tüm verilerin kaybolması ya da bozulması olasılığı bulunuyor.
RAID 0 seviyesini kullanmak için en az iki adet sürücüye ihtiyaç duyuluyor.



RAID 1
RAID 0'ın aksine, RAID 1 seviyesi performanstan çok hata toleransı için kullanılıyor. Bu seviyede bir sürücüdeki verilerin tümü bir diğerine de aynı anda kopyalanıyor.
Böylece iki sürücü birbirinin kopyası haline geliyor. Eğer bu sürücülerden birisinde bir sorun yaşanırsa, diğeri devreye giriyor. Böylece veri kaybı yaşanmasının önüne geçilmiş olunuyor.
Mirror olarak da anılan RAID 1, hata toleransını artırmak ve güvenli bir sistem kurmak için başvurulacak en basit ve ucuz yöntem.

RAID 0'da tüm veriler iki diske birden yazılıyor

Dezavantajlar Neler?
Ancak, iki sürücünün fazladan çalışmasını gerektiren bu seviye performansta düşüş yaşanmasına yol açıyor.
RAID 1'in en önemli dezavantajı ise kapasiteyi yarı yarıya düşürmesi. Eğer 1 TB'lık iki adet sabit diskiniz varsa bunları RAID 1 konfigürasyonunda kullanıyorsanız, toplam kapasiteniz 2 TB değil, 1 TB oluyor.
Yazılan her bir verinin bir kopyası diğer sürücüye de yazıldığı için kullanılabilir kapasitede bu şekilde bir düşüş yaşanıyor.



RAID 5
İş yerlerinde kullanılan sunucularda ve NAS cihazlarında en sık kullanılan seviye RAID 5'tir. RAID 5 performans sağlamasının yanı sıra hata toleransını da artıran bir seviye olarak iş yerleri için idealdir.
RAID 5 ile verinin kendisi ve kopyası üç ya da daha fazla sürücüye dağıtılır. Hatalar genelde sürücülerin tamamında değil de sadece belli bir bölümünde gerçekleştiğinden, RAID 5 sadece hata olan bölümde kaybolan veriyi kurtararak performansta artış sağlar.
RAID 5 ayrıca NAS ve sunucu sürücülerinin sistemin tamamını kapatmadan değiştirilebilmesine olanak tanır.

RAID 5 hem performans hem de güvenlik sağlıyor

Donanım Tabanlı RAID 5
RAID 5 hem yazılım tabanlı, hem de donanım tabanlı RAID ile kullanılabilen bir seviyedir.
Donanımsal RAID 5 daha yüksek performans verir. Bunun sebebi ise işlemin CPU tarafından değil de RAID kontrolcüsü tarafından yapılmasıdır.
RAID 5'in dezavantajı ise sürekli bir kopyalama ve yazma işlemi olduğundan performansın düşmesidir.

RAID 10
RAID 10 için RAID 0 ile RAID 1'in bir kombinasyonu denilebilir. Zaten bu seviyeye aslen RAID 1+0 denilir. En yüksek performansı veren seviye olan RAID 10 aynı zamanda maliyeti de en yüksek olan seviye olma özelliğine sahiptir.

RAID 10 daha çok veritabanı sunucularında kullanılır

Kimler İçin?
Bunun en büyük sebebi ise RAID 10 yapmak için en az dört adet sürücüye ihtiyaç duyulmasıdır. RAID 10 çok yoğun kullanılan veritabanı sunucuları için ideal bir çözümdür.
Yazılım tabanlı olarak da yapılabilse de böyle olunca sağladığı performans avantajını büyük ölçüde kaybeden RAID 10 seviyesinin en ideal kullanım şekli donanım tabanlıdır.

Diğer Seviyeler
En sık kullanılan bu dört seviyenin dışında bazı başka seviyeler de bulunuyor fakat bu seviyeler aslında bu dört ana seviyenin varyasyonları şeklinde tasarlanmışlar.



Dört ana seviye dışındakiler belli amaçlar için özel tasarlanmış

RAID 5 ve 10'un Varyasyonları
RAID 2, RAID 3, RAID 4, RAID 6 ve RAID 7 seviyeleri aslen RAID 5'in farklı ve spesifik amaçlar için geliştirilmiş varyasyonları.
Bunların dışında bir de RAID 0+1 seviyesi bulunuyor. Bu seviye de RAID 10'un farklı kullanım alanları için geliştirilmiş bir varyasyonu olarak tasarlanmış.

Hangisini Seçmeliyim?
Sonradan bahsettiğimiz seviyeleri göz ardı edip dört ana RAID seviyesine odaklandığımızda, hangisini seçeceğimizin, neye ihtiyacımız olduğuyla doğrudan ilgili olduğunu görüyoruz.
Küçük ve orta ölçekli işletmeler için RAID 0,1 ve 5'in ve bazı durumlarda RAID 10'un farklı ihtiyaçlar için yeterli olabildiğini söyleyebiliriz.



Ev kullanıcıları için en uygun seviyeler RAID 0 ve 1

Ev Kullanıcıları
Ev kullanıcılarına gelecek olursak, öncelikle RAID 5'in maliyeti sebebiyle aşırı bir çözüm olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Aynı şekilde RAID 10 da standart bir ev kullanıcısı için çok abartı olur.
Geriye kalan RAID 0 ve RAID 1 arasında karar vermek için güvenlik mi yoksa performans mı istediğinizi belirlemelisiniz.
Eğer bir sürücünüzde bir hata oluştuğunda verilerinizin kaybolmasını istemiyorsanız RAID 1 konfigürasyonunu kullanmalısınız. Ancak hedefiniz yüksek performanssa o zaman size uygun olan seviye RAID 0 olacaktır.

Raid Neden Yapılır? Raid Yapmalı Mıyım? Raid İçin Neler Yapılır? Raid İçin Neler Lazım?, Raid Bilgisayarı Hızlandırıyor Mu? Hızlandırır Mı? Ne Kadar Hızlandırır? Hangi Harddisklerde Olur? Her Harddiskte Olur Mu?