SAVUNMA MEKANİZMALARI
Engelleme ve çatışma durumunda bir iç gerilim oluşur ve bu durumdan kurtulmak için savunma mekanizmalarına başvurulur. Savunma Mekanizmaları Benliği korumak için kullanılır. Hemen hepimizin gündelik hayatta kullandığı savunma mekanizmaları vardır ama birçoğumuz bunların ne olduğundan ya da nasıl geliştiğiden haberdar değilizdir. Şimdi savunma mekanizmalarına bakalım:
1. Baskı
Belirli ruhsal süreçlerin kişinin isteği dışında tutulması ve bilince çıkmalarının önlenmesine baskı denir. Baskının sebebi toplumsal olabileceği gibi kişinin kendi iç çatışması da olabilir.
2. Yadsıma
Eğer kişi tehlikeyle başedemez ya da ondan kaçınamaz ise yapılacak tek şey bu tehlikeyi yok saymaktır.
3. Neden Bulma
Kişinin davranışını haklı göstermeye veya ulaşamadığı amacı değersizleştirmeye çalışmasıdır. Ör: "Kedi uzanamadığı ciğere mundar der"
4. Ödünleme
Ödünleyici tepkiler, kökenlerini kişinin gerçek ya da imgesel eksikliklerinden alan yetersizlik ve eksiklik duygularına karşı geliştirlirler. Ör: Sevilmediğini düşünen bireyin arkadaşlarına zorbalık ederek ezikliğini gidermeye çalışması.
5. Yansıtma
Kişinin yetersizlik, eksiklik ve hatalarının sorumluluğunu ya da bunların neden olduğu duyguları başkalarına mal etmesi. Ör: Sınavlarda başarılı olamayan öğrencinin öğretmenin adil davranmadğını düşünmesi.
6. Yüceltme
İlkel nitelikteki eğilim ve isteklerin doğal amaçlarından çevrilerek toplumca beğenilen etkinliklere dönüştürülmesidir. Ör: Çocukluğunda yıkıcı, saldırgan eğilimleri olan bir kişinin, iyi bir patlayıcı madde ya da silah uzmanı olması.
7. Özdeşim
Normal gelişim süreci içerisindeki kişinin, benliğine örnek olarak birilerini seçip, onlara benzemeye çalışmasıdır. Ör: Kız çocuğunun anneyi, erkek çocuğunun babayı örnek alması.
8. Özleştirme
Kişinin bir insanın ya da grubun bazı özelliklerini ve inançlarını kendi benliğine katarak, kişiliğinin parçası durumuna getirmesidir.
9. Pollyannacılık
Hayal kırıklığı yaratan her durumda iyi bir taraf görmektir.
10. Yön Değiştirme
Belirli bir uyarıcının neden olduğu tepkinin açığa vurulması tehlikeli olduğunda, tepkinin o uyarıcıdan bir başkasına yöneltilmesidir. Ör: Patronuna kızan birinin evdekilere eziyet etmesi. Bence açık bir alanda bağırmak iyi bir çözümdür
11. Dışa Vurmak
Kişinin denetim altına almaya çalıştığı tepki veya dürtülerini tutamayıp dışa vurmasıd (patlama)
12. Duygusal Soyutlama
Dış dünya ile duygusal ilişkilerin en aza indirilmesidir. Ör: Hayal kırkılıklarından kendini koruma, aşık olunan bireye açılmaktan korkma(eğer sebebi hayal kırkılığından korkma ise).
13. Gerileme
Kişinin içinde bulunduğu gelişim aşamasında daha önceki bir gelişim aşamasına dönmesidir. Ör: Kardeşi olan çocuğun altını ıslatmaya başlaması.
14. Karşıt Tepki Oluşturma
Suçluluk duyugusu yaratan tehlikeli ya da istenmeyen duygu ve düşüncelerin baskı altında tutulması güçleştiğinde, kişinin bu isteklerinin tam karşıtı olan bilinçli tutum ve davranışlar geliştirmesidir. Ör: Aslında çok kıskanç olab birinin paylaşımcı görünmesi.
15. Yapma- Bozma
Kişinin kendisi ve çevresi tarafından onaylanmayacak düşüne ya da davranıştan vezgeçmesi, eğer böyle bir söz ya da eylem dışa vurulmuşsa ortaya çıkan durumun onarılmasıdır.
16. Çözülme
Egonun bazı bölümlerinin diğer bölümlerden bağımsız hale gelmesidir.
Şimdi ego nedir diye sorarsanız: Ego, uygun çevresel koşullar oluşuncaya kadar dürtülerin tatmininin geciktirilmesidir.( S. Freud)
17. Organlaştırma
Kişinin yaşadığı kaygının davranışlar yerine bedensel organlarda işlev ve doku değişikliği ile anlatım bulmasıdır. Ör: Ülser, migren.
18. Ketleme
İstenmeyen durum ve çatışmalara karşı egonun işlevlerinden bir kısmının, bir süre durdurulması veya sınırlandırılmasıdır (Şoka girme).
19. Hayal Kurma
Hayal kurarak isteklerin doyurulmasıdır (Aç tavuk kendini darı ambarında sanır)
Kaynak: Nobel Yayınları Kpss Kitabı
Bu savunma mekanizmalarını kullanma iyi ya da kötüdür diye bir şey söyleyemeyiz. Zaten bir kısmının oluşmasını da engelleyemeyiz.