KARS/KAFKAS YÖRESİ HALK OYUNLARI

Yörede oynanan oyunları türlerine göre;

A) Bar, B) Halay, C)Semah, D) Karşılama, E) Kafkas-Azeri
oyunları olarak gruplandırabiliriz.

Oyunlar, solo, düet,trio, guartet ve grup oyunları olarak da sınıflandırılabilir.
Oyunlarda erkekler, bayanların biraz gerisinde, kolları yana açık biçimde dururlar. Erkeklerin bu duruşu, kanatlarını açmış kartalı temsil eder. Bayanlar da kostümleri ve hareketlerinin zarafetiyle sülünü temsil ederler. Yörede bu duruş şekli kartalın sülünü kovalayışı olarak yorumlanır.

Bay ve bayanlar oyunlarda birbirlerine çok yakın olarak dans ettikleri halde birbirlerine temas etmezler. Bu durum büyük bir ustalık olarak kabul edilir. Erkeğin elbisesinin kazara bayana değmesi halinde, eski adetlere göre, erkeğin belindeki kama ile kostümün değen kısmını kestiği söylenir.

Oyunlardaki duruşlar genelde dik ve vakudur. Yörenin yüksek yerlerine ve kuzeye doğru gidildikçe hareketler sertleşir. Erkekler daima eşlerine karşı saygılı ve hürmetkar davranırlar.

Erkeklerde el ve kol hareketleri:



· Eller açık. İslamiyetten önce Şamanizmin etkisiyle yöre halkı güneşe taparmış. Bu nedenle eller gökyüzüne doğru açık durur.
· Eller kapalı. İslamiyetin kabulu ile birlikte tek Tanrı olduğunu belirtmek için eller kapanır. Aynı zamanda tarımcılığın gelişmesiyle de taşa ve toprağa bağlılık nedeniyle eller güneşi değil yeri gösterir.


· Eller yanda dışa doğru açık. Bu duruş daha çok eşine saygıyı dile getirir.bir eliyle aldığı güneş ışığını, diğeriyle eşine yansıtır. Sadece bar (yallı) tipi oyunlarda eller halay tutuşu gibidir. Bazı bar tipi oyunlarda da serçe parmaklardan tutulur.

Kızlarda el ve kol hareketleri :



Eller genelde baş ve alın hizasındadır. Solo oyunlarda eller eşit seviyede, eşli oyunlarda işe eşin olduğu taraftaki el aşağıda, diğer el ise baş hizasındadır. Eller sabit olmakla beraber parmaklar, davet eder gibi bileklerden itibaren zarif hareket ve dönüşler yaparlar.

Yörede oynanan oyunlar:

Iğdır Barı
Solmaz
Ayşat
Azerbaycan
Kıskanç
Şeyh Şamil
Kentvari
Mina
Şekeroğlan
Hars
Bakü
Gülüsümbüller (Hankızları)
Simd
Yallı (Bar)
Kahramanlar
Çoban
Şenlik
Nazeyleme
İstekan
Tef dansı
Terekeme

KARS/KAFKAS YÖRESİ GİYİM VE AKSESUARLAR
5. YY Mingeçavir'de yapılan kazılardan ele geçen kil heykel, mühür yüzüklerdeki resimlerden yöredeki kıyafetler hakkında bilgi alınmaktadır. Yörede kullanılan kıyafetleri günlük kıyafetler ve dans kıyafetleri olarak 2'ye ayırmak mümkündür.

GÜNLÜK KIYAFETLER
ERKEKLER: Terek, şapka, yakasız göynek, aba, şalvar ve ayakta iskarpin
KADINLAR: Arağçın (araçkın) denilen başörtüsü ya da Kaleyağı (kelayağı) denilen başörtüsü
Arağçın, namusu temsil eder. Bir delikanlının arağçını çekmesi veya kaçırması, o kızın delikanlıya kendi rızası ile kaçmasını ifade eder. Yörede o kıza artık kimse bakmaz ve o kız nişanlı sayılır.
Darağı (küpe)
Garabattağ (gerdanlık)
İç göyneği, üst göyneği
Şalvar, tuman
Çitçiye (döşlük)

DANS KIYAFETLERİ
ERKEKLER: Başa BÖRK (kalpak, papak)
İç göyneği
Kaftan
Kemer (ucuna av asılır)
Fişekler (barutluk)
Dizlik, rüzgarlık
Şalvar, pantalon,çizme
kama (hançer) Hançer kolay kolay yerinden çıkmaz. Namus ve düşman için çekilir. Eğer yerinden çıkarılırsa kana bulanır ve temizlenerek yerine koyulur.
KADINLAR: Döşlük,
Kaftan, kemer,etek, şalvar
İskarpin ayakkabı
Taç, tül, örgü saç, şırga (küpe)

Bayan kıyafetleri genellikle kadife ve ipektendir. Erkeklerinki ise çuhaşal ve iç giysiler pamuklu ya da ketendendir

ENSTRÜMANLAR
Davul, zurna, dilli-dilsiz kaval, mey, tef, koltuk davulu, garmon, tar, kaşık