Gastrit nedir, neden olur?
Gastrit mide derisinin iltihabıdır. İki türü vardır. Biri ani başlangıçlı olan akut gastrit, diğeri ise kronik gastrittir. Gastritlerin en büyük nedeni 'helicobacter pylori' denilen bir bakteridir. Bunun yanında gastrit yapan diğer nedenlerde bulunmaktadır. Ama en sık bu bakteriye bağlı gastrit görülür. Bu bakteri mide mukozası üzerine yerleşerek bir enfeksiyon oluşturur. Mide mukozasında şişme, kızarıklık ve hücrelerde harabiyete neden olur. Bazı ilaçlar ve alkol de gastrit yapabilir.


Gastrite hangi ilaçlar yol açar?
Romatizma ilaçları olarak bilinen bazı ağrı kesiciler, aspirin ve bazı antibiyotikler gasrite neden olabilir. Bu ilaçların bilinçsiz kullanılması daha ciddi olaylara yol olabilir. Örneğin kanama gibi. Bazen küçük bir bebek aspirini ciddi kanamalara neden olabilir. Aspirin gibi ilaçların zararlı etkileri mideye sadece temasla değil, kana karışarak da ortaya çıkar.


Gastritin tedavisi var mı?
Eğer suçlu bir bakteri ise veya suçlu bir ilaçsa ona göre tedavi belirlenir. Mide koruyucu ve asit azaltıcı ilaçlar verilir. Neden ilaç ve alkolse bunlar kesilir. Bakteriden kaynaklanıyorsa temizlenmesi için ilaç tedavisi yapılabilir. Mide mukozası hasarlı olduğu için mide kendi ürettiği asitten daha çok etkilenir ve hastanın şikâyetleri de artar. Bunun için midenin asidi azaltılmalıdır. Diyet yapılmalıdır. Hastaya yasaklanan besinler ve içecekler söylenir. Bakteriye bağlı gastritlerde mevcutsa bakteriyi temizleme tedavisi antibiyotiklerle yapılır. Her baktreriye bağlı gastritte mikrop tedavisi şart değildir


Bu bakterinin görülme sıklığı nedir?
Yaklaşık olarak 100 kişiden 80'inde bu bakteri vardır. Yurtdışında bu oran özellikle Avrupa'da yüzde 50'ler civarındadır.


Bu bakteri nasıl bulaşıyor?
Bulaşma ağız yoluyla yiyecek ve içeceklerle olmaktadır. Hijyen oldukça önemlidir.


Gastritin tedavisi ne kadar sürer?
Eğer gastrit mikroba bağlıysa bir-iki haftalık antibiyotik tedavisiyle mikrop ortadan kaldırılabilir. Daha sonra hastaya yine mide koruyucu ilaçlar verilir. Gastrite bağlı şikâyetler bazen tamamen geçmeyebilir. İlaçlara ve alkole bağlı gastritlerde bunlar kesildiği zaman hasta rahatlamaya başlar. Normalde midenin kendi kendini onarım gücü vardır. İlaçlar iyileşmeyi hızlandırır.


Kişi bakterinin varlığını anlayabilir mi?
Bakteri her zaman bir yakınma oluşturmaz. Bazen bakteri vardır ama kişi bunun farkında değildir. yani bakteri şikayete neden olmayabilir.Kişiler yıllarca hiç sorunsuz olarak bu bakteriyle yaşayabilir. Bu bakterinin var olup olmadığı çeşitli yöntemlerle belirlenebilir. Bu yöntemler arasında endoskopi en doğrusudur. Bunun yanında kan, dışkı ve nefes testleri ile bakteri varlığı belirlenebilir.


Gastritin yaşla ilgili var mı?
Evet. Özellikle bakteriye bağlı gastritler yaşla beraber artar. Bebeklik ve çocukluk döneminde daha az görülür. Bakteri varlığı toplumumuzda 20'li yaşlara gelindiğinde yükselerek yüzde 50'leri bulmaktadır. Buna paralel olarak gastrit görülme oranı da yükselir. 50'li yaşlarda yüzde 80'lere yükselmektedir. Bakteri kırsal kesimde yaşayanlarda daha yaygındır.


Çocuklarda olur mu?
Evet ama yetişkinler kadar sık değildir.


Aç kalmak gastriti azdırır mı?
Gastritlerde uzun süre açlık genellikle şikâyetleri artırabilir. Bazen aç karnına şikâyetler daha yoğunken, bazılarında ise yemek sonrası özellikle şişkinlik, gerginlik, gaz ve geğirti gibi yakınmalar hâkim olabilir. Yiyeceğin türü de yakınmaları etkileyebilir. Baharatlılar, yağlılar, kızartmalar, asitli içecek ve meyvelar, turşu ve sirke zararlılar arasındadır.


Sigara ve alkol gastritte etkili mi?
Sigaranın sindirim sisteminde çok olumsuz etkileri vardır. Özellikle nikotin mide asit salgısını artırmakta ve olumsuzluklara neden olmaktadır. Ayrıca nikotin mide giriş kapısının gevşemesine neden olmakta ve reflü hastalığına yol açmaktadır. Ülser ve gastritin iyileşmesini geciktirmektedir. Alkolünde direkt tahriş edici etkisi mevcuttur. Sigara ve alkolün damarları etkilediği ve bu şekilde zararlı olduğu bilinmektedir.



Gastritin belirtileri neler?
Midede yanma, şişkinlik, rahatsızlık hissi, akut gastritlerde ani başlayan
ağrı, bulantı ve kusma olabilir. İlaç ve alkole bağlı kanamalı gastritlerde kusmukta ve dışkıda kan görülebilir. Halsizlik ve bayılma hissi olabilir. Böyle durumlarda doktora başvurulmalıdır.


Bu tip şikâyetleri olan hasta hastanelerin hangi servisine hangi uzman doktara başvurmalı? Sindirim sistemiyle ilgili uzman bir doktora yani gastroenteroloğa başvurulmalıdır. Ancak kişi her an bir gastroenterolog bulamayabilir. O zaman gideceği adres dahiliye yani iç hastalıkları doktoru, o da yoksa sindirim sistemiyle ilgili cerrah olmalıdır.

Peki kişi doktora gittiğinde tanı için ne gibi aşamalardan geçiyor?
Öncelikle doktorun hastayla karşılıklı konuşması ve şikâyetlerini dinlemesi gerekiyor. Hastanın söyledikleri doktorun teşhisinin önemli bir parçasını oluşturur. Muayene sırasında doktor gereken tetkikleri belirler ve yapılması için hastayı yönlendirir. Ağırlıklı olara mide şikâyetleri ön plandaysa iki yol izlenebilir. Birinci yol tetkikler olmadan bulgulara göre ilaç tedavisidir. Hasta tedaviden yarar görmezse tetkikler yapılır. İkinci yol ise direkt olarak inceleme yapılmasıdır. Endoskopi en önemli tanı araçlarından biridir. Eğer kanama varsa mutlaka endoskopi yapılmalıdır. Buna karın ultrasonografisi, bazı kan tahlilleri ve dışkı tahlili de eklenebilir.


Tüm bu işlemlerin yapılması ne kadar sürer?
Teşhis konulması aslında eldeki imkânlarla ilgilidir. Hasta laboratuvarı ve endoskopi aleti bulunan bir yerdeyse tetkiklerin süresi çok kısadır. Tüm bu aşamalar birkaç saat içinde gerçekleşir ve sonuca ulaşılır. Endoskopi ve bazı kan tahlilleri için aç olmak gerekir.