Kuzey Kutbu eskiden çölmüş!

Dünya ikliminde çok radikal değişiklikler olagelmiş yüzyıllar boyunca. Küresel ısınma şimdi çevresel mevzular açıldığında özellikle medyanın dilinden düşürmediği iki kelime ama bundan 55 milyon yıl önce de küresel ısınma söz konusuydu. Tabii o zaman medya filan ne gezer ayrı mesele.

Araştırmalara bakılırsa, 55 milyon yıl önceki küresel ısınma o kadar yoğundu ki bitkilerin yetişebileceği kadar ılıman bir iklim hüküm süren Kuzey Kutbu, buzlar ülkesine dönüşüverdi. Küresel “ısınma” diyorsak nasıl çölden buza dönüşüm olduğunu merak ediyor insan. İşte bu biraz karışık.

Kuzey Kutbu’nu çevreleyen denizlerin 400 metre derinliklerinden çıkarılan tortular üzerinde yapılan araştırmalar, yerküre tarihi hakkında önemli bulgular edinmemizi sağladı. Bilim adamlarının derdi, eskiden günlük güneşlik olan kutup noktasının nasıl buz kestiği. Biz de bunu merak ediyoruz. Durum şu:

Söz konusu çalışmalar, 2004 yılında deniz altına yapılan araştırma gezileriyle başladı. Sibirya ve Grönland arasında gerçekleştirilen dip çalışmaları, sıkıştırılmış durumda bulunan mineral ve fosillerin çıkarılması ve kutup tarihinin milyonlarca yıllık gizeminin yavaş yavaş çözülmeye başlamasıyla devam etti.

55 milyon yıl öncesine denk gelen eski küresel ısınmaya, yerkürenin atmosfere ciddi oranda sera gazı salgılamasının neden olduğu biliniyor. Bu, yerküre ısısının 5 derece artmasına neden oldu. Kutup çevresinde buzdan eser yokken ve su sıcaklığı 18 derece civarında seyrederken, bu ani ısınma su sıcaklığının 23 – 24 dereceye kadar çıkmasına ve suların tropik bir tek hücreli tür olan Apectodinium ile kaplanmasına neden oldu. Bu canlının ve nehirlerin denize dökülmesinin de etkisiyle sudaki tuz oranı azaldı. Bu ortam, bir su bitkisi olan Azolla’nın kalın bir tabaka halinde suları kaplamasına yol açtı. İşte bilim adamları, bu örtünün varlığı ile çevredeki hızlı ısı düşüşü arasında bağlantı kuruyor. Dev bir su birikintisinin bu bitki örtüsü ile kaplı olması, atmosferden karbondioksit çekilmesine sebep oldu; yani önceki sera gazı etkisinin tam tersi. İşte bu mekanizma, iklimde ciddi bir oynamaya yol açtı ve buz çağının başlangıcını getirdi.

Bu çalışmalardan önce, Kuzey Kutbu’ndaki buzlanmanın ancak 3 milyon yıl önce başladığı düşünülüyordu. Oysa şimdi işin 55 milyon yıllık bir tarihi olduğu ortaya çıktı. Bu, bilim adamlarını önümüzdeki zaman içinde neler olacağını araştırmaya itiyor doğal olarak. Durum değişip Kuzey Kutbu’nda şemsiyeli kokteyller içilen tatil köyleri kurulması ihtimalini bizim görmemiz imkânsız ama yerkürenin başına neler geldiğini ve nasıl inanılmaz bir gezegen üzerinde yaşadığımızı hatırlamamız açısından bizi ilgilendiriyor bu haberler, diye düşünüyoruz.