Kadi Burhaneddİn Hayati-Şİİrİ

--------------------------------------------------------------------------------

Kadı Burhaneddin
Yaşadığı dönem: 14.yy - Anadolu
Hayatı: Asıl adı Burhaneddin Ahmed olan şair, 1344 yılında Kayseri&񗝉de doğmuştur. Kadı, vezir, atabey ve hükümdar olmuş bir Türk şairi ve âlimidir.
Burhanneddin beş yaşındayken babasından derse başlayarak on dört yaşına kadar Türkçe, Arapça ve Farsçadan başka mantık ve hikmet gibi ilimleri de öğrenmiştir. On dört yaşında babasıyla Mısır&񗝉a gitmiş orada fıkıh, usûl, feraiz, hadis, tefsir ve tıp ilimlerini öğrenerek dört mezhebe vâkıf olmuştur. Ayrıca tabiiyat, riyaziyat ve ilâhiyatın usûl ve ilmini görmüştür. On dokuz yaşında hac görevini tamamlamış, yirmi bir yaşında babasının yerine Kayseri&񗝉de kadı olmuştur.
1381 yılında sultan olarak Sivas&񗝉ta tahta çıkmış, kendi adına hutbe okutmuş, sikke bastırmıştır. On sekiz yıl süren saltanatı fasılasız savaşlar içinde feci bir biçimde sona ermiştir. 1398 yılında Sivas&񗝉ta öldürülmüştür.
Edebî Kişiliği
Kadı Burhaneddin çok zekî, pek tedbirci ve basiretli, dikkate değer derecede iş bilen seçkin bir kadı, seçkin bir vezir, âlim, şair ve cesur bir hükümdardır.
Üstün zekâsıyla devrin bütün bilgilerini elde etmiş, kılıç ve kalemi aynı beceri ile kullanmıştır. Harple uğraştığı zamanlarda bile ilimle uğraşmaktan uzak kalmamıştır. Arapça ve farsçayı şiir söyleyecek kadar iyi öğrenmiştir.
Eserlerinde Azeri Türkçesinin bütün özellikleri bulunmasına rağmen dil ve tekniği kusurludur. Kendine özgü içten ve canlı bir üslûbu vardır.
Siyasî ve ilmî şöhreti, şairliğini gölgelemiş olan Kadı Burhanneddin Azeri ve Osmanlı edebiyatlarının gelişiminde etkili olmamıştır.
eserleri: Dîvân, İksîrü&񗝉s-sa&񗝉adât fî Esrârü&񗝉l-ibâdât


Şair: Kadı Burhaneddin
Türü: tuyuğ
Başlık: Dilberün işi &񗝈itâb u nâz olur
Şiir: Dilberün işi &񗝈itâb u nâz olur
Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur
Ey gönül sabr it tahammül kıl ana
Yâre irişmek işi az az olur


Açıklama: vezni: fâ&񗝉ilâtün fâ&񗝉ilâtün fa&񗝉ûlün

Şair: Kadı Burhaneddin
Türü: gazel
Başlık: Gönülüme ben dedim ki kandesin
Şiir: Gönülüme ben dedim ki kandesin
Gamzesinün oklarıyla kandasın

Gîsusiyle bende düşdüm dir gönül
Didüm ana n&񗝉ola çünki bendesin

N&񗝉ola öpdüm gözüme sürdüm seni
Sen dahi &񗝈âlemde bir tur-vendesin

Bendesin sen bendeyim ben tapuna
Bendeyim ben niçe ki sen bendesin

Gözlerüm giryân ü biryândur gönül
Leblerün şekker özün pür-handesin


Açıklama: vezni: fe&񗝉ilâtün fe&񗝉ilâtün fe&񗝉ilâtün fe&񗝉ilün
__________________