Kesitsel desen

(cross-seetional design), farklı yaş gruplarını seçer ve karşılaştırır.

Bu yaklaşımda genellikle her denek için bir tek gözlem vardır. Gelişim

değişiklikleri farklı yaşlardan deneklerin incelenmesiyle belirlenir.

Bu yöntemin en büyük avantajı aynı yaştakilere bir seferde test

verilebilmesidir; en büyük sorunu da, grupların sadece yaşa göre değil,

doğum yılına göre de farklılaşabilmesi gerçeğini dikkate almamasıdır.

Doğum yılı farklılıkları toplumsal koşullara, eğitim uygulamalarına,

siyasal atmosfere ve başarıyı etkileyen diğer değişkenlere

ilişkin farklılıklarla bağıntılı olabilir. Farklı zamanlarda doğan bireyler

farklı doğum bölüklerine (birth cohorts) mensupturlar. Kesitsel yöntemin

sorunu, yaş ile doğum bölüğünü birbirine karıştırmasıdır; yaş

grupları burada farklı doğum bölüklerinden seçilmektedirler.

Boylamsal desen (longitudinal design), aynı doğum bölüğünden

olan bireylerin tekrar tekrar test edilmesi yaklaşımıdır. Boylamsal

araştırmada aynı denekler değişik yaşlarda birkaç kez gözlemlenir, zaman

içindeki davranış değişikliği ya da kararlılığı kaydedilir. Bu tür

araştırmanın avantajı yaş değişikliklerinin doğum bölüğü farklılıklarıyla

karıştırılmamasıdır; sadece bir bölükten olanlar tümüyle test edilirler.

Gene de, en önemli sorun, eğer ele alınan dönem çok genişse,

araştırmanın olanaksız ölçüde çok zaman gerektirmesidir. Bir başka

sorun, eğer bölük farklılıkları varsa bunların ortaya çıkarılamamasıdır.

Çünkü sadece bir bölük test edilmektedir, sonuçların genellenebilirliği

kuşkuludur. Örneğin, ciddi bir ekonomik çöküntü döneminde büyümüş

olan bir bölük sadece bu zamana özgü belirli tutumları yansıtabilir;

daha önceki ya da sonraki bölükler için tipik olanı vermez.